Μάϊσσες, μάγισσες, νεράϊδες, ξωτικά, αερικά και ξωθιές.
Οι Έλληνες του Πόντο φαντάζονταν τις μάγισσες καθ’ όλα όμοιες με τους ανθρώπους με μόνη διαφορά ότι τα πόδια τους ήταν ανάποδα, δηλαδή η φτέρνα προς τα εμπρός και τα δάχτυλα προς τα πίσω. Οι Μάϊσσες, μάγισσες, οι νεράϊδες, τα ξωτικά, τα αερικά και οι ξωθιές, όλα αυτά τα πλάσματα θεωρούνταν ωραία κι οι άνθρωποι απ’ τον φόβο που τους προκαλούσαν τα αποκαλούσαν : «απ’ εμάς και καλλίων ποιός είν’».

Στη Λιβερά και στα περισσότερα χωριά της επαρχίας Ροδοπόλεως Ματσούκας, τα κάλαντα, όπως λεγόταν το Νέο Έτος, υπήρχε το έθιμο το Κοτσ̆αμάνων (έβγαιναν οι Κοτσ̆αμάν’). Αυτό το έθιμο γινόταν ανελλιπώς και με πολύ ενθουσιασμό κάθε χρόνο. Λάμβαναν μέρος πολλοί νέοι άντρες ηλικίας 35 – 45 ετών. Αρκετές ημέρες πριν τα Χριστούγεννα άρχιζαν να ετοιμάζουν τις ενδυμασίες τους, οι μεν ξενιτεμένοι στην Πόλη και στην Τραπεζούντα ενώ οι υπόλοιποι στο χωριό όπου θα συγκεντρώνονταν και οι ξενιτεμένοι προκειμένου να οργανώσουν τους ομίλους (ομάδες) τους. Τα ρούχα και ο εξοπλισμός που χρησιμοποιούσαν οι Κοτσ̆αμάν’ ήταν τα εξής :

Καθαροδευτέρα.
Η πρώτη ημέρα της μεγάλης νηστείας στον τόπο μας, ήταν πράγματι ημέρα καθαριότητας. Πρώτα-πρώτα όλα τα μαγειρικά σκεύη έπρεπε να καθαριστούν. Θα εβράσκουσαν τα σ̆κεύα̤ ‘ς έναν τρανόν χαλκόν απέσ’ με σαχταροζούμ’ (κατενήν) και οι κοδέσπενες θ’ απομανικούσαν και θα έτριφταν να εβγάλ’νε όλα̤ τα λίγδας. Αυτό γινόταν και για σκεύη που δεν χρησιμοποιούνταν ποτέ. Πρέπ’ έλεγεν η σχωρεμένη η θεία μου, να στράφτ’νε τα τέσσερα μερόδες και με τη νηστεία και με τα μετάνα̤ς να καθαρίζομε την ψύν’ εμουν και τ’ απέσ’ εμουν. Την Καθαρή Δευτέρα άρχιζε το Θοδώρισμαν. Επι τρείς ημέρες οι περισσότερες γριές και πολλές νέες δεν έτρωγαν ούτε έπινα νερό.

Στην επαρχία της Χαλδίας αλλά και σε άλλες περιοχές του Πόντου, επικρατούσε ένα παλιό έθιμο, το μας̆ και το ρήμα μασοκρατώ, παράγωγο του ρήματος μάχομαι = θυμώνω. Σύμφωνα με αυτό το έθιμο, οι νύφες δεν επιτρεπόταν να μιλούν στην πεθερά και στον πεθερό αλλά και στα μεγαλύτερα αντραδέλφια κι αντράδελφες όπως και οι άλλες νύφες στην πρώτη νύφη του σπιτιού. Πολλές φορές έζησαν και πέθαναν νυφάδες χωρίς να ανταλλάξουν λέξη με τους παραπάνω αλλά ακόμα και με τους μειζοτέρ’τς του συγγενικού περιβάλλοντος του γαμπρού χωρίς να διακόψουν ποτέ το μασ̆.