Πρόσωπον λέγεται το μπροστινό μέρος του κεφαλιού. Άλλα παραδείγματα με την ίδια έννοια : 1) πρόσωπο του τοίχου ή της πέτρας (το μπροστινό - το πελεκημένο μέρος), 2) της λίμνης, δηλαδή η επιφάνεια του νερού και γενικά της γης, 3) του υφάσματος, η καλή του όψη αλλά και το ίδιο το ύφασμα γενικώς αλλά όχι η φόδρα, 4) πρόσωπο του χωραφιού, το σπαρτό, το χόρτο. Για άνθρωπο λέγεται : στενοπρόσωπος ή πλατυπρόσωπος δηλαδή με στενό ή πλατύ πρόσωπο.

Ίνας άνθρωπος έστειλεν με τον παραγυιόν ατ’ ΄ς σον σύντεκνον ατ’ δώρα: έναν πίτταν στρογγυλόν, τριάντα ωβά κι έναν τουλούμ καλά γομάτον κρασίν, κι είπεν ατον να λέει τον σύντεκνον ατ’ : Αβούτα τα δώρα π’ εδέκε με να φέρω ’σε, είπε με να λέω σε : “Ο φέγγον ολόγιος, τα ημέρας τριάντα κι η κοιλία τη βαρεσμέντσας εννέα μηνών”.
Εκείνος, ΄ς ίναν έγκεν τα δώρα, επαίρεν ατα κι είπεν τον παραγυιόν να λέει τον σύντεκνον ατ’ : “Ο φέγγον ημσός, τα ημέρας δεκαπέντε κι η κοιλία τ’ ημσόν καταιβασμένον”. Αέτς εποίκαν οι δύ’ συντέκν’ κι εγνώρτσαν πως ο παραγυιόν έκλεψεν ΄ς σην στράταν τ’ ημσόν την πίτταν, τα δεκαπέντε ωβά και τ΄ ημσόν το κρασίν.

Αστείον Ποντικόν ανέκδοτον εκ Τσαγχρακίου Κερασούντος- Περίοδος 1884-1885
Πηγή : Εβδομαδιαίον περιοδικόν Τραπεζούντος Αστήρ του Πόντου τεύχος 46ον

Περί της μεσαιωνικής γλώσσης του Πόντου - Γλωσσολογικά, σημασιολογικά και ετυμολογικά Πόντου

Ταβή ή Ταβί.
Η λέξη προέρχεται απ την τουρκική και αραβική dava που σημαίνει έριδα, φιλονικία, δίκη. O Miklosich στο σύγγραμμα του Die Turkischen element in den Sudost und ost europaischen sprachen, (Το τουρκικό στοιχείο στις γλώσσες της Νοτιοανατολικής και Ανατολικής Ευρώπης ) Halfte σελ 100 , δίνει παράγωγα στην νέα Ελληνική τις λέξεις : Νταβά και Δαβατζής (νταβατζής). Στα Κυπριακά, ταβατζής είναι ο ενάγων ο απαιτητής.

Στην αξιόλογη γεωγραφική και ιστορική του μελέτη «Απ’ τα ιστορικά βουνά του Πόντου», ο κ. Δ.Κ. Παπαδόπουλος, γράφει για το όρος Αεσέρ’. Λέξη που παράγεται εκ του Γεσίρ (αιχμάλωτος) ή εκ του σωρός (σερεύω) ή εκ του Εσέρ-αγά. Πιθανόν οι παραπάνω ερμηνείες και οι ετυμολογήσεις του κ Παπαδόπουλου να είναι ορθές καθώς πολλές ονομασίες ορέων ή τοποθεσιών έχουν ιστορική προέλευση. Επειδή στην περιφέρεια Τορούλ (Μεσοχάλδιον) ήταν πασίγνωστη και περιλάλητη η ψηλή κορυφή του Αεσέρ, τον οποίον δικαίως ύμνησε στον μέγιστο βαθμό η λαϊκή μούσα, θεωρώ επιβεβλημένη την ανάγκη να προσθέσω λίγα ακόμη πάνω στην λαμπρή πραγματεία του κ. Παπαδόπουλου. Αεσέρτς στην Ποντιακή γλώσσα είναι ο Άγιος Σέργιος του οποίου οι εκκλησίες (ναοί) βρίσκονται και αλλού όπως και στην Τσίτη όπου τιμόταν ως πολιούχος.

Παρακολουθείστε το αφιερωματικό μας βίντεο